Karışımlar Kütlece % derişim ile ilgili örnek sorular

1.    

1.  15,0 g NaCl 60,0 g suda çözünüyor. Hazırlanan çözeltinin kütlece % derişimi nedir?
   
   
   
   
   
   
   
   
   2.    Kütlece % 25’lik NaOH çözeltisinin kaç gramında 40 g NaOH çözünmüştür?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   3.    Oda sıcaklığındaki kütlece % 20’lik 150 g Mg(NO₃)₂çözeltisine aynı sıcaklıkta 100 mL saf su ekleniyor. Son çözeltinin derişimi kütlece % kaçlıktır?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   4.    Kütlece % 20’lik 400 g KNO₃ çözeltisinin derişimini %50 lik yapmak için çözeltiye kaç gram KNO₃ eklenmelidir?  
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   5.    Kütlece % 20 lik 250 gram şeker çözeltisinde kaç gram şeker çözünmüştür?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   6.    Kütlece % 50 lik 200 gram tuzlu suya kaç  gram su eklenirse %10 luk olur?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   7.    % 30 luk 400 gram NaOH çözeltisine kaç gram NaOH katılırsa  % 80 lik olur?
   
   
   8.    80 g  %20 lik KNO₃ çözeltisi ile 120 g  % 25 lik KNO₃ çözeltisi karıştırıldığında son çözelti yüzde kaçlık olur ?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   9.    Kütlece %20 lik  160 g şeker çözeltisine 40 g şeker ve 40 g su katıldığında yeni çözeltinin yüzde derişimi ne olur ?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   10.         % 20 lik 400 gram X çözeltisine, % 40 lik 500 gram X çözeltisi ve 100 gram saf X ilave ediliyor. Çözelti kütlece % kaçlık olur ?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   11.          % 20 lik 400 gram X çözeltisine, % 40 lik 500 gram X çözeltisi ve 50 gram saf X ve 50 gram safsu ilave ediliyor. Çözelti kütlece % kaçlık olur ?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   12.          % 20 lik 425 gram X çözeltisine, 50 gram saf X ve 50 gram saf su ilave ediliyor. 25 gram Xçöktüğüne çözelti kütlece % kaçlık olur ?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   13.          %25 lik 210 gram NH₄NO₃sulu çözeltisine kaç gram katı ilave edilip çözülürse kütlece %30 luk olur?
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   14.          % 5 lik tuzlu su çözeltisinden 500 ml hazırlanıyor. Çözeltinin özkütlesi 1,2 g/ml ise kaç gram tuz çözünmüştür?
   
   

Halojenler ve Özellikleri

7A Grubunda ;  9F,17Cl,35Br,53I,85At, elementleri bulunur. 

Özellikleri ; 

• Gaz halinde tabiatta iki atomlu tanecikler halinde bulunurlar. ( F2, Cl2 ) 
• Grupta aşağıya doğru gidildikçe erime ve kaynama noktaları artar. Bu nedenle oda koşullarında 9F, 17Cl gaz halinde,  35Br sıvı halde, 53I, 85At ise katı halde bulunur. 
• Değerlik elektron sayıları 7 olduğu için elektron alma eğilimindedirler. Bu sebeple metallerle bileşiklerinde ( -1 ) değerlik alırlar. 
• Kendi aralarında oluşturdukları bileşiklerinde ise ( -1 ) ile ( + 7)  aralığındaki değerlikleri alabilirler. 
• Ancak Flor elektronegatifliği en yüksek olan atomdur ve tüm bileşiklerinde ( -1 ) değerlik alır. 
• Çok aktif oldukları için tabiatta bileşikleri halinde bulunurlar. 

Ametaller ve Özellikleri

• Periyodik tabloda 1A grubundan Hidrojen ( H ) 4A grubundan Karbon ( C )  5A grubundan Azot (N) ve Fosfor ( P ) 6A grubundan Oksijen ( O ) Kükürt ( S )  Selenyum ( Se ) 7A da Flor ( F ) klor (Cl ) Brom     ( Br ) ve Iyot ( I ) ametaldir. 
• Mattırlar. 
• Oda koşullarında katı sıvı ve gaz hallerinde bulunabilirler. 
• Katı olanlar; C,P,S,I  Sıvı olanlar;  Br Gaz olanlar; O_{2 ,} N_2,  Cl_2,   F₂
• _{Erime ve kaynama noktaları düşüktür.} 
• _{Kırılgandırlar.} 
• Elektrik akımını  iletmezler. ( Grafit hariç ) 
• Metalleri ile tepkimelerinde, elektron alarak - yükle yüklenirler. 
• Kendi aralarında kovalent bağlı bileşik oluştururlar. 
• Ametallerin oksijence zengin oksitleri asidiktir. 

  

Toprak Alkali Metaller ve Özellikleri

2A grubunda 2Be,12Mg,20Ca,38Sr,56Ba,88Ra elementleri vardır. 

Özellikleri;

• Tamamı metaldir. 
• Son katmanlarında 2 elektronları vardır.
• Kimyasal tepkimelerin de 2 elektron vererek +2 yüklü hale gelirler. 
• Aktif metallerdir. Ancak Alkali metallere göre biraz pasiftirler. 
• Erime noktaları aynı periyottaki IA'dan yüksek IIIA'dan düşüktür. 
• IIA grubu metallerinin Karbonatlı bileşikleri ısıtılırsa CO2 ve ve metal oksit oluşur. 

Alkali Metaller ve Özellikleri

1A grubunda 1H, 3Li, 11Na, 19K, 37Rb, 55Cs, 87Fr elementleri vardır. 

Özellikleri; 

• Hidrojen hariç hepsi metaldir. ( Hidrojen ise ametal ) 
• Hepsi yumuşak metallerdir, bıçakla kesilebilirler. 
• Erime ve kaynama noktaları düşüktür. 
• Kolay tepkimeye girdiklerinden aktif metallerdir.
• Havanın oksijeni ile yanarlar. 
• Isı ve elektriği iyi iletirler. 
• Grupta aşağı inildikçe erime noktaları düşer. 
• Son katmanlarında 1 elektron vardır. Kimyasal tepkimelerinde +1 değerlik alırlar. 
• Su ile tepkimeye girerek Hidrojen gazı ve metal oksit oluştururlar.   

Ağır Elementlerin Oluşumu

Büyük patlamadan 1 milyar yıl sonra evrenin sıcaklığı -200 ⁰C ye kadar düştü. Hidrojen ve Helyum dan oluşan dev bulutlar gök adalar, daha küçük gaz yığınları ise ilk yıldızları oluşturdu. İlk yıldızlarda Hidrojen atomu çekirdekleri, nükleer füzyon tepkimeleri sayesinde kaynaşarak Helyuma dönüştü. 
İlk yıldızların şiddetli patlamasından ortaya çıkan yüksek sıcaklık ve basınç az miktarda daha ağır çekirdeklerin ortaya çıkmasını sağladı. 
Sayısı daha fazla olan ikinci nesil yıldızlarda az da olsa elementlerin bulunması sıcaklığın merkezde 1080C’ye çıkmasını sağladı. Bu sıcaklık bir dizi nükleer füzyon tepkimesi için gerekli olan şarttı. Yıldızın yaşı ilerledikçe merkezindeki sıcaklık ve basınç yükselir. Sıcaklık 100 milyon Kelvine ulaştığında merkezdeki Helyum çekirdekleri kaynaşmaya ve Karbon çekirdekleri oluşturmaya başladı.Sıcaklık arttıkça Karbon Helyum ile füzyon tepkimesi ile Oksijen üretmeye başladı. 
Atom numarası 26 ya kadar olan elementler yıldızların içinde nükleer füzyon ürünleri olarak oluşur. 
Evrende bulunan daha ağır elementlerin oluşabilmesi için yıldızlardaki koşullardan daha fazlası gerekliydi. Bu koşullar çok büyük kütleli yıldızlar patladıklarında ( süpernova ) ortaya çıkar.   

 

Big Bang Theory ( Büyük Patlama)

Bilim insanlarının evrenin oluşumu ile ilgili öne sürdükleri teori Büyük patlama teorisidir. Buna göre evrendeki madde ve enerji yaklaşık 13.7 milyar yıl önce çok dar bir uzama (Uzam: sınırları belli uzay parçası) hapsedilmiştir. Büyük patlamanın ardından 10-43saniyeden 10-32  saniyeye kadar evren aşırı derecede genişledi. Evren bir atom boyutundan bir portakal boyutuna ulaştı. Ortamda temel parçacıklar (kuarklar ve leptonlar) vardı.
10-32saniyeden 10-5saniyeye kadar geçen süre ön büyüme evresiydi. Sıcaklık 10270C’ye kadar düşmüştür. elektron kuark ve diğer parçalar vardı. 10^-6.  saniyede hızlı bir soğuma evresi başladı. Sıcaklık 10^{13  0}C ye kadar düştü. Kuarklar proton ve nötronları oluşturabildi. Evrenin büyük kısmı hala fotondu. Fotonlar yüksek enerji ile çarpışarak pozitron- elektron çiftleri üretiyordu. Nötronlar; Proton, elektron ve antinötronlara parçalandı.

ve = kütlesi çok küçük, yüksüz nötrino

Bu tepkime sonucunda ilk Hidrojen çekirdeği ortaya çıktı. Bu çekirdekler Döteryum çekirdeklerini oluşturdu. 3 dakika 46. saniyede sıcaklığın düşmesi ile döteryum çekirdeklerinin kararlılığı arttı. 

²₁H çekirdeklerinden bazıları ⁴₂He çekirdekleri ile birleşerek ⁶₃Li çekirdeklerine veya nötron tutarak kararsız Trityum ( ³₁H ) dönüştüler. 

Evren çok hızlı soğuduğu için Lityumdan daha ağır çekirdekler oluşamadı. 

Büyük patlamadan 300000 yıl sonra sıcaklık 10000 ⁰C ye düştü. Elektronlar, proton ve nötronlarla bir araya gelerek atomları oluşturdu. 

Büyük patlama teorisine göre evrenin ilk hızlı genişleme ve soğuma evrelerinden hafif elementler ( H, He ve Li ) oluşmuştur. 

  

F bloğu Elementleri

• F bloğu elementlerine iç geçiş elementleri denir. 
• 6. periyotta bulunan lantan elementini (57La) elementini takip eden seriye Lantanitler denir. 
• 7. periyotta bulunan aktinyum (89Ac) elementini takip eden seriye Aktinitler denir. 
• f bloğu elementleri kimyasal özellikleri bakımından birbirine çok benzerdir. bunun nedenlerinden bir tanesi atom yarıçaplarının çok yakın olmasıdır. 

D Bloğu Elementleri

• d bloğu elementlerinin tamamı metaldir. 
• d bloğu elementlerine geçiş metalleri denir. 
• Bileşiklerinde değişik yükseltgenme basamakları alabilirler. 
• Örneğin Cu +1 ve Cu +2, Fe +2 ve Fe +3 yükseltgenme basamağına sahip olabilirler. 
• Geçiş elementlerinin d orbitallerinin kısmen dolu olması orbitaller arası elektron geçişlerini kolaylaştırarak bu metallere para manyetik özellik kazandırır. 
• Orbitaller arası elektron geçişleri ayrıca geçiş elementi bileşiklerinin katı halde ve sulu çözeltilerinde renkli olmasını sağlar. 
• Geçiş elementleri sertlikleri, yoğunlukları, ısı ve elektrik iletkenlikleri, erime ve kaynama noktalarının yüksek olması ile tanınır. 

SUYUN OTOİYONİZASYONU

Su azda olsa hidronyum ve hidroksil iyonlarına ayrışır. Bu nedenle az da olsa elektrik akımını iletir.
Suyun iyonlaşması basitçe H2O ⇄ H++ OH- şeklinde gösterilebilir. 

Suyun iyonlaşma denklemi 

H2O + H2O ⇄H3O+    +   OH- 

suyun iyonlaşmasına ilişkin denge bağıntısı 

Denge de suyun derişimi değişmez. 

Kd. H2O = Ksu= [H+] . [OH-]

25 °C ta Ksudeğeri ; 1,0 x 10-14 tür.

Ksu   = [H+] [OH-] bağıntısında [H+] derişimi X kabul edilirse, [OH-] derişimide X olur.

    Ksu = [H+] [OH-] = 1,0 x 10-14

        X2 = 1,0 x 10-14    X = 1,0 x 10-7

25 °C ta saf suda  [H+] = [OH-] = 1,0 x 10-7 mol/L

Saf suda olduğu gibi H+  ve  OH-  iyonlarının derişimleri aynı ise çözelti nötraldir ve derişimlerinin çarpımı, Ksu=1,0 x 10-14 eşit olmalıdır. 

Nötral çözelti;   [H+] = [OH-] = 1 x 10-7 M

              Asidik çözelti;  [H+] > [OH-]

              Bazik çözelti;    [H+] < [OH-]  

İşlem kolaylığı sağlaması açısından Soren SorensenH+derişiminineksi logaritmasını kullanmaya başlamıştır.

pHolarak adlandırılan ölçü H+iyonlarının derişiminineksi logaritmasıdır.

pH = - log [H+]   pOH = - log [OH-]

pH + pOH = 14

Saf suda,  [H+] = [OH-] = 1 x 10-7 M  olduğundan;

   pH= - log1,0 x 10-7             pH= 7  olur.

Nötral çözeltiler:   [H+] = 1 x 10-7  M        pH = 7

Asidik çözeltiler: [H+] > 1 x 10-7M         pH < 7

Bazik çözeltiler:    [H+] < 1 x 10-7  M        pH > 7 

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI Çalışma soruları

1.    Aşağıdaki tepkimede reaksiyona giren ve oluşan maddelerin kütleleri verilmiştir.

                                   C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

                                2,2 g     8 g      6,6 g       m g

Buna göre, oluşan H₂O nun kütlesi (m) kaç gramdır?

2.    Kapalı cam fanus içine konulan yanmakta olan mumun kısa süre sonra söndüğü gözleniyor. Bu olayla    ilgili;

I.       Kaptaki hava tamamen bitmiştir.

II.     Mumun sönmesinden önce ve sonra cam fanusun tartılan kütleleri eşittir.

III.  Mumun sönmesinden önce cam fanustaki oksijen gazı miktarı, mumun sönmesinden sonraki oksijen gazı miktarına eşittir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A)    Yalnız I         B) Yalnız II         C) Yalnız III        D) I ve II        E) II ve III

3.      İçinde bakır tozu ve hava bulunan kapalı bir cam kap ısıtıldığında bakır tozunun siyah bir tabakayla kaplandığı gözleniyor. Buna göre;

I.                 Kaptaki katı kütlesi artmıştır.

II.               Kimyasal değişim gerçekleşmiştir.

III.            Kaptaki gaz kütlesi değişmemiştir.

Yargılarından hangileri yanlıştır?

A)    Yalnız I     B) Yalnız II    C) Yalnız III    D) I ve II     E) II ve III

4.      Karbon dioksit (CO₂) bileşiğinde C / O kütle oranı 3 / 8 dir. Buna göre 40 g oksijenle yeterince karbon kullanıldığında en fazla kaç gram karbon dioksit oluşur?

5.      Su (H₂O) bileşiğinde 16 g O ile 2 g H birleşir. Buna göre, 72 g su bileşiğinde kaç gram O atomu bulunur?

6.      XY₂ bileşiğindeki m_X/m_Ykütlece birleşme oranı 3 / 16’dır. X elementinin atom kütlesi 12 ise Y elementinin atom kütlesi kaçtır?

7.      Eşit kütlelerde X ve Y tepkimeye sokulduğunda 20 gram bileşik oluşurken 4 gram X artıyor. Bileşikte mX/mY kütlece birleşme oranı kaçtır?

8.      Al₂S₃bileşiğinde m_Al/m_S oranı 9/16’dır. 32 g Al ile 32 g S tepkimeye sokulduğunda en fazla kaç gram bileşik oluşur?

9.      Eşit kütlede azot ve oksijen alınarak en fazla 57 gram N₂O₃ bileşiği oluşturuluyor. Buna göre başlangıçta alınan azot kaç gramdır? (N:14, O:16)

10.  XY₃ bileşiğinin kütlece %40’ı X’tir. 12 gram X kullanılarak en fazla kaç gram bileşik elde edilebilir?

11.  Eşit kütlede Ca ve S tepkimeye girerek CaS bileşiğini oluşturuyor. CaS bileşiğinde Ca / S kütle oranı 5 / 4 ise hangi elementin yüzde kaçı artmıştır?

12.  I. N₂O – NO₂       II. SO₂ – CO       III. CO – CO₂     IV. H₂SO₄ – H₂SO₃      V. PO₄^-3 – PO₃^-3

Yukarıdaki madde çiftlerinden hangileri arasında katlı oran aranmaz?

A)    II ve IV      B) IV ve V     C) II, IV ve V      D) I, II, IV ve V     E) II, III, IV ve V

13.  Azot ve oksijen arasında iki farklı bileşik oluşmaktadır. 7 g N ve 8 g O’in bileşiğin formülü NO’dur. 14 g N ile 24 g O’in birleştiği ikinci bileşiğin formülü nedir?

14.  XY₂ bileşiğinde m(X) / m(Y) oranı 7 / 8 dir. Buna göre X₂Y₃ bileşiğinde m(X) / m(Y) kütlece birleşme oranı nedir?

15.  X₂Y₅bileşiğindeki X’in kütlesinin Y’nin kütlesine oranı 7 / 20’dir. X₂Y bileşiğindeki Y’nin kütlesinin bileşiğin kütlesine oranı nedir?

16.                 2 X₂ (g)  +  3 Y₂ (g)   → 2 XY₃ (g)

Yukarıdaki tepkimeye göre, 50 litre XY₃  gazının oluşması için aynı koşullarda kaç litre Y₂ gazı gerekir?

SİMYADAN KİMYAYA çalışma soruları

1.      Aşağıdaki maddelerden hangisi eski çağ insanları tarafından yoğun olarak kullanılan bir madde değildir?

A)    Bakır        B) Altın        C) Cıva        D) Kömür       E) Gümüş

2.      I. Göztaşı      II. Cıva      III. Kıbrıs taşı       IV. Malahit       V. Tuz

Yukarıdaki maddelerden hangileri ortaçağda öncelikli bir ihtiyacı karşılamak için kullanılmamıştır?

A)    I           B) II            C) III         D) IV         E) V

3.      Daha dayanıklı saldırı ve savunma aletlerinin yapılabilmesi;

I.   Ateşin bulunması

II.Bakır, kalay gibi maddelerin saf olarak kullanılması

III.  Maddelerin karıştırılarak kullanılması

faktörlerinden hangileri ile ilişkilidir?

A)    Yalnız I         B) Yalnız II         C) Yalnız III          D) I ve II        E) I ve III

4.      I. Sınama – yanılma

II. Teorik bilgiyi kullanma

III.Bir maddeyi bulmaya çalışırken başka bir maddeyi bulma

Yukarıdakilerden hangisi eski çağ insanlarının buluşlarında etkili değildir?

A)    Yalnız I         B) Yalnız II        C) Yalnız III         D) I ve II        E) II ve III

5.      I. Ölümsüzlük iksirini arama

II. Bakırı altına dönüştürme çabaları

III.Batıl inançlarla mücadele

Yukarıdaki çalışmalardan hangileri simyacının uğraş alanına girmez?

A)    Yalnız I       B) Yalnız II       C) Yalnız III        D) II ve III       E) I, II ve III

6.      Kimya endüstrisinin uğraş alanlarından hangisine simyacılar katkı yapmamıştır?

A)    Plastik       B) Kozmetik        C) Tekstil      D) Metalurji       E) Seramik

7.      Aşağıdakilerden hangisi kimya bilimi için yanlış, simya için doğrudur?

A)    Bilgi birikimine dayanan çalışmalar içerir.

B)     Deney ve laboratuvar çalışmalarına dayanır.

C)     Sınama yanılma yolu ile yapılan keşifler içerir.

D)    Bilimsel yöntemlerle yapılan çalışmalar içerir.

E)     Teorik temelleri olan verileri kullanır.

8.      Aşağıdaki cümlelerin doğru olanlarını (D) yanlış olanlarını (Y) olarak belirtiniz. Yanışların doğrusunu yazınız.

a.      Modern kimyaya göre atomlar maddenin parçalanamayan en küçük parçasıdır.

b.      Simyacılar, deneme-yanılma yoluyla bir takım maddeleri keşfettiler.

c.       Farklı cins atomların oluşturdukları yapılara bileşik denir.

d.      Maddenin yapısı ile özellikleri arasında ilişki kurup bu ilişkiler çerçevesinde araştırma yapan bilim dalına “simya” denir.

e.       Yemek tuzu, şap, kükürt gibi doğada hazır bulunan kimyasallar deneyimle keşfedilmiştir.

f.        Aristo’nun toprak, su, hava, ateş dörtlüsünden oluşan madde algısı, tamamıyla düşünceye dayalıdır. Bilimselliği yoktur.

9.      Aşağıdaki bilim insanları ve düşüncelerini eşleştiriniz.

1.      Aristo	a.       Maddenin bölünemeyen en küçük taneciklerine atomos denir.
2.      Thales	b.      Hava temel elementtir.
3.      Anaximenes	c.       Toprak, su, hava ve ateş dört temel elementtir.
4.      Democritus	d.      Temel element sudur.
5.      Robert Boyle	e.       Kapalı kaplardaki kimyasal olaylarda kütlenin değişmediğini saptadı.
6.      Lavoisier	f.       İlk kimyasal element kavramından bahsetti.